Zdrojowy Teatr Animacji

Dzieje Sceny Animacji warto zacząć od przypomnienia historii jej siedziby, której doczekała się po blisko 25 latach działalności czyli Teatru Zdrojowego. Budynek leży w centrum XVIII-wiecznego parku w Cieplicach. Najpierw - w 1799 roku - powstała tu Galeria (dziś mieści się tu restauracja zdrojowa), klasycystyczny obiekt z kolumnowym ryzalitem w formie portyku zaprojektowany przez znanego berlińskiego architekta Gotfrieda Geisslera. W 1836 roku dobudowano doń , również klasycystyczny choć w mniej szlachetnym stylu Teatr Zdrojowy, autorstwa Alberta Tollberga, wyróżniający się empirowym wystrojem wnętrz.

Życie teatralne Cieplic, kwitnące i wcześniej ze względu na bawiących w uzdrowisku kuracjuszy, rozwinęło się jeszcze bardziej po wybudowaniu teatru. Zwłaszcza ożywił się ruch amatorski. Do przedstawień włączali się przyjezdni utytułowani goście; na scenie występowali również - i to grając czołowe role - członkowie rodziny Schaffgottschów. Zachowany plakat farsy pt. "Gospoda przyjaciół" wymienia w obsadzie hrabiankę i hrabiego ze wspomnianej rodziny a także...pana Suchodolskiego. Jak wiemy Polacy chętnie odwiedzali w tamtych czasach Cieplice, toteż zapewne w z myślą o nich zarówno przyjezdne trupy teatralne jak i miejscowe grupy amatorskie wystawiały "Wesele krakowskie" (balet), "Starego Wodza" - napisany przez Karola von Holtei wodewil o Tadeuszu Kościuszce czy "Hrabiego Beniowskiego albo sprzysiężenie na Kamczatce"."O tym właśnie spektaklu miejscowy "Posłaniec Karkonoszy" ("Der Bote aus dem Riesengebirge") pisał m.in. "Aktor grający Beniowskiego oddał tę rolę z dobrymi manierami, uczuciem i godnością, jego kwestie pozbawione były egzaltowanych tonów. Hetman nie poprowadził dobrze swojej roli, gdyż potraktował ją zbyt żartobliwie i zbyt często w pewnych momentach grał pod publiczność, przez co charakter tej postaci stracił na naturalności. Kostium hetmana był piękny i utrzymany w narodowym stylu".

Tyle o tradycji, która tak wspaniale jest w Cieplicach kontynuowana. Ale początki Sceny Animacji wiążą się z innym miejscem w Jeleniej Górze. Teatr, założony przez znanego wrocławskiego aktora Andrzeja Dziedziula, powstał jako Scena Lalkowa przy Jeleniogórskim Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym. Zajmował wtedy dwa pokoje przy ul. Drzymały, gdzie mieściły się garderoby, sala prób no i gabinet dyrektora. Spektakle grano w cieplickiej "Gencjanie" a przede wszystkim w objeździe ku uciesze dzieci, które często przedtem w ogóle nie widziały żadnego teatru. Pierwszą premierą nowej sceny (5.12.1976 r.) była baśń według J.Ch. Andersena "Kto się boi królowej śniegu" w reżyserii Andrzeja Dziedziula. On sam zrealizował 10 spośród 14 przedstawień, które powstały za jego dyrekcji.

Po 4 pionierskich latach dyrektorem upaństwowionego już Teatru Animacji został Janusz Ryl-Krystianowski, znany lalkarz z rodziny o takich właśnie tradycjach, aktor i reżyser. Teatr rozwinął się, otrzymał też własny budynek przy ul. Wolności, choć nadal nie miał sceny. Grano klasyczne spektakle lalkowe ale również przedstawienia dla dorosłych, wysoko oceniane i przez publiczność, i przez recenzentów. Dowodem uznania były także nagrody - za "Jasia i Małgosię" w reżyserii J.Ryl-Krystianowskiego na Ogólnopolskim Festiwalu Telewizyjnym Teatrów Lalek i 4 nagrody (za reżyserię, za scenografię, za muzykę i zespołowa aktorska), którymi uhonorowano na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu spektakl pt. "Koziołek Matołek" w reżyserii Zdzisława Reja. W Jeleniej Górze reżyserował także Jan Dorman, m.in. "Noc Walpurgii" wg Goethego. Teatr w tym czasie często gościł na prestiżowych festiwalach także zagranicznych, m.in. we Francji i Japonii.

W początkach lat 90-tych Państwowym Teatrem Animacji kierował Andrzej Kempa. W tym czasie zespół włączył do swojego repertuaru widowiska plenerowe, z których "Szafa" w reżyserii Andrzeja Balla, w okresie późniejszym(1994 r.) zdobyła uznanie na festiwalach "Kontrapunkt" w Szczecinie (nagroda publiczności) i Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalkowych w Chorwacji - III miejsce.

W 1994 roku dyrekcję i kierownictwo artystyczne Jeleniogórskiego Teatru Animacji objął Bogdan Nauka - polonista, teatrolog i reżyser, wykładowca wrocławskiej PWST i prowadzi tą scenę do dziś. Podstawę repertuaru teatru nadal stanowią bajki dla dzieci ( z ważniejszych można wymienić "Feliksa Medyka" , "Koziołka Matołka" czy zrealizowanego w rzadkiej technice "czarnego teatru" - "Konika Garbuska); od czasu do czasu powstają też spektakle dla dorosłych - jak "Gimpel-Głupek" czy "Aqua Sanitata"; ważną pozycję zajmują widowiska plenerowe, najczęściej związane z historią regionu jak "Rzepiór - duch gór", "Legendy zamku Chojnik", "Wielki Teatr legend Karkonoszy", "Hofmamania" (trzy ostatnie wyreżyserował B. Nauka). Warto też wspomnieć o plenerowym przedstawieniu "Z życia smoków" ( w reżyserii Bogdana Nauki i scenografii Edwarda Lutczyna ), które jest grane od 6 lat i gościło na wszystkich krajowych festiwalach - zdobywając Srebrną Maskę Pierrota czyli nagrodę publiczności na Letnich Spotkaniach Teatralnych w Chojnicach (1997 r.) i wielu zagranicznych.

Momentem przełomowym w życiu teatru było otrzymanie własnej sceny, czyli Teatru Zdrojowego w Cieplicach (JTA był już wtedy instytucją samorządową) w 2000 roku; od tego czasu placówka przejęła na siebie funkcję organizatora życia kulturalnego w uzdrowisku. Są to imprezy tzw. "Wiosny Cieplickiej", inaugurowane przez dwa lata inscenizowanym "Wjazdem królowej Marysieńki do Cieplic", letnie koncerty promenadowe w parku, wreszcie sierpniowy Festiwal Polskich Teatrów Ulicznych W 2001 roku Jeleniogórski Teatr Animacji obchodził swoje 25-lecie. Ze statystyki ćwierćwiecza warto odnotować 93 premiery dla dzieci i dorosłych, prezentacje przed publicznością międzynarodową m.in. Japonii, Niemiec, Francji, Włoch, Belgii, Chorwacji, Finlandii, Austrii, Izraela, Czech i Ukrainy, ok. 50 tys. widzów każdego roku oglądających 250 przedstawień; udział w ponad 80 festiwalach w ciągu ostatniego 10-lecia.

W 2002 roku Jeleniogórski Teatr Animacji został połączony z Teatrem im. C.K. Norwida i działał jako Scena Animacji Teatru Jeleniogórskiego do końca 2008 roku. Obecnie funkcjonuje pod nazwą: "Zdrojowy Teatr Animacji".